Η λειτουργία της επιταγής και τι να προσέξετε.
Η επιταγή είναι το αξιόγραφο –συντεταγμένο με ορισμένο τύπο- με το οποίο ένα πρόσωπο (εκδότης) δίνει εντολή σε τράπεζα (πληρωτής) να καταβάλει ορισμένο χρηματικό ποσό σε ένα τρίτο πρόσωπο (λήπτης).
Είναι αξιόγραφο ενοχικό, αναιτιώδες , γεννημένο εις διαταγήν (μεταβιβάζεται πάντα με οπισθογράφηση), συστατικό (επειδή η ενοχή από την επιταγή γεννάται ταυτόχρονα με την έκδοσή της), τυπικό.
Οι επιταγές στην Ελλάδα έλαβαν διαφορετική μορφή από αυτήν που προβλεπόταν και που υποτίθεται πως έπρεπε να έχουν. Βαφτίστηκαν μεταχρονολογημένες με αποτέλεσμα πλέον να έχουν εξελιχθεί σε ένα μοντέλο άτυπου δανεισμού. Ο εμπορικός κόσμος αφομοίωσε στο σύνολό του αυτήν την πρακτική αφού όποιος δεν δεχόταν μεταχρονολογημένη επιταγή βρισκόταν εκτός ανταγωνισμού. Τα πράγματα εξελίχθηκαν εξαιρετικά δυσάρεστα κατά τη διάρκεια της κρίσης που μαστίζει την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, καθώς η πίεση των αγορών ανέδειξε έντονα το πρόβλημα των ακάλυπτων επιταγών. Κατά τη διάρκεια της κρίσης, το ποσοστό των ακάλυπτων επιταγών αυξήθηκε δραματικά, εν σχέσει με το ποσοστό των επιταγών που εξαργυρωνόταν εμπροθέσμως και με αξιοπιστία. Και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να συμπαρασύρονται ακόμη και υγιείς επιχειρήσεις που διέθεταν πλάνο, σχεδιασμό και επάρκεια κεφαλαίων.
Δεν είναι λίγα τα παραδείγματα που επιχειρήσεις, λειτουργώντας με το σκεπτικό ότι η επιταγή διευκολύνει τις συναλλαγές, μεταβιβάζουν χωρίς δεύτερη σκέψη επιταγές που στην ουσία δεν έχουν αντίκρισμα αφού προέρχονται από αφερέγγυο εκδότη, με αποτέλεσμα όταν έρθει η στιγμή να πληρωθούν συμπαρασύρονται (ακόμη και σε πτώχευση) όλοι οι αναγραφόμενοι ως οπισθογράφοι της επιταγής και εγγράφονται στα αρχεία της ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ ΑΕ.
Ενδεικτικά, η αξία των ακάλυπτων επιταγών ανήλθε:
-> Για το έτος 2011 στα 2,08 δισεκατομμύρια Ευρώ.
-> Για το έτος 2012 στα 1,31 δισεκατομμύρια Ευρώ.
-> Για το έτος 2013 στα 522 εκατομμύρια Ευρώ.
-> Για το έτος 2014 στα 318,1 εκατομμύρια Ευρώ.
-> Για το έτος 2015 στα 207,8 εκατομμύρια Ευρώ.
-> Για το έτος 2016 στα 649,2 εκατομμύρια Ευρώ.
-> Για το έτος 2017 στα 180,3 εκατομμύρια Ευρώ.
==> Η εξέλιξη αυτή αποδεικνύει ότι η -δημοφιλής σε άλλες εποχές- πρακτική των συναλλαγών μέσω επιταγών τείνει να εγκαταλειφθεί (κατά πολύ μεγάλο ποσοστό) από τον εμπορικό κόσμο, ο οποίος έχει πλέον στραφεί σε ασφαλείς μεθόδους συναλλαγών, ήτοι στην εξόφληση άνευ πιστώσεως και –κατά προτίμηση- με μετρητά.
Τι πρέπει πάντα να προσέχετε:
1) Την ορθή συμπλήρωσή της. Η έλλειψη κάποιου από τα τυπικά στοιχεία της επιταγής καθιστά την επιταγή άκυρη (εκτός αν η έλλειψη αναπληρώνεται σύμφωνα με το άρθρο 2 Ν. 5960/1933), με αποτέλεσμα να μην ισχύει πλέον ως επιταγή, πράγμα που θα αποδυναμώσει τις πιθανότητες να την πληρωθείτε…!
Πρέπει να προσέχετε:
· Την ονομασία «επιταγή»
· Την απλή και καθαρή εντολή πληρωμής ορισμένου ποσού (που να μην εξαρτά δηλαδή την πληρωμή της από την πλήρωση όρων ή αιρέσεων)
· Το όνομα του πληρωτή. Δηλαδή της τράπεζας.
· Σημείωση του τόπου πληρωμής.
· Σημείωση χρονολογίας έκδοσης ορισμένης (δηλαδή ναι μεν γίνονται δεκτές οι μεταχρονολογημένες επιταγές, πλην όμως πρέπει να υπάρχει ακριβής ημερομηνία αναγραφομένη) και τόπου έκδοσης.
· Υπογραφή του εκδότη η οποία πρέπει να είναι χειρόγραφη.
Και εδώ – όπως και στις συναλλαγματικές – προβλέπεται θεραπεία αν λείπουν ορισμένα (μόνον) από τα απαραίτητα στοιχεία της επιταγής και θα πρέπει ο Δικηγόρος σας να είναι σε θέση να αναγνωρίσει και κατόπιν να θεραπεύσει την έλλειψη αυτή στο δικόγραφό του. Ειδάλλως θα πρέπει εξ’ αρχής να επιλέξει να χρησιμοποιήσει διαφορετική βάση στην αίτησή του ή ακόμα και διαφορετικό δρόμο, έτσι ώστε να γλυτώσετε ανούσια δικαστικά έξοδα.
2) Η επιταγή είναι πληρωτέα εν όψει. Αν έχει εκδοθεί μεταχρονολογημένη επιταγή και εμφανιστεί για πληρωμή νωρίτερα από την αναγραφομένη ημερομηνία, θεωρείται ότι έχει εκδοθεί την ημερομηνία που εμφανίστηκε και όχι την μεταγενέστερη ημερομηνία που αναγράφει. Η τράπεζα επομένως θα πληρώσει, αν της επιδειχθεί η επιταγή και απαιτηθεί η εξόφλησή της, αν ο λογαριασμός του εκδότη διαθέτει τα απαραίτητα χρήματα!
3) Προσοχή στις προθεσμίες και στις διατυπώσεις επιμέλειας!!! Αν δεν τηρήσετε τις διατυπώσεις επιμέλειας και χάσετε τις εκ του νόμου προβλεπόμενες προθεσμίες, κινδυνεύετε να χάσετε πρακτικά την απαίτησή σας!
Η επιταγή πρέπει να εμφανιστεί στην τράπεζα αυστηρώς μέσα στο διάστημα 8 ημερών από την επομένη της ημερομηνίας έκδοσής της. Αν μέσα στο οκταήμερο υπάρχουν αργίες συνυπολογίζονται στην προθεσμία αυτή, και μόνο εάν η τελευταία ημέρα του οκταημέρου είναι αργία έχετε το δικαίωμα να εμφανίσετε την επιταγή προς πληρωμή την επομένη αυτής. Για να διασφαλίσετε τα χρήματά σας θα πρέπει να τη σφραγίσετε αυστηρότατα εντός 8ημέρου!! Ειδάλλως εκτός από καλό Δικηγόρο θα χρειαστείτε και καλή τύχη! Οι εποχές είναι δύσκολες και η άμεση δράση τόσο η δική σας όσο και του πληρεξουσίου σας είναι απαραίτητη, αφού ενώ την μία μέρα μπορεί να υπάρχει περιουσία διαθέσιμη να κατασχέσετε, την επομένη μπορεί να έχει εξανεμιστεί η απλά….. «εξαφανιστεί».
Θα πρέπει άμεσα να συμβουλευτείτε Δικηγόρο, επειδή – ιδίως στις επιταγές – οι προθεσμίες είναι πολύ πιο αυστηρές.
4) Πρέπει πριν δεχτείτε μία επιταγή η οποία έχει εκδοθεί από κάποιον άλλο, να ελέγχετε τους τυχόν οπισθογράφους και να ελέγχετε αν υπάρχουν ρήτρες απαλλαγής τους.
5) Σε περίπτωση δε, που αποφασίσετε να μεταβιβάσετε μία επιταγή σε νέο κομιστή, να γνωρίζετε ότι ευθύνεστε για το ίδιο ποσόν έναντι όλων όσων αποκτήσουν την επιταγή μετά από εσάς! Ναι, αν δεν πληρωθεί η επιταγή, τότε μπορεί να αναγκαστείτε να την πληρώσετε εσείς ο ίδιος!
Εν κατακλείδι:
Σε κάθε περίπτωση να ξέρετε ότι πρέπει να κινηθείτε ΑΜΕΣΑ και μην θεωρείτε ατυχία ή πρόσκαιρο κώλυμα την αδυναμία του οφειλέτη σας να ανταπεξέλθει, γιατί στο τέλος δεν θα βρείτε τίποτε να πάρετε ή να κατασχέσετε. Σύμφωνα με μελέτες οικονομικών αναλυτών, τις περισσότερες φορές αν ο δανειστής δεν πληρωθεί εντός το πολύ τεσσάρων-πέντε μηνών, τότε δεν πρόκειται να πληρωθεί εκουσίως ποτέ!! Και όσο αυξάνεται το διάστημα μη πληρωμής τόσο πιο δύσκολη και μπερδεμένη γίνεται η ανάκτηση των χρημάτων σας.
Αυτό που σίγουρα χρειάζεται είναι η άμεση αντίδραση εκ μέρους σας, και η άμεση προσφυγή στη Δικαιοσύνη με καλή νομική βοήθεια, τόσο στο στάδιο της εκδόσεως της διαταγής πληρωμής, όσο και στο στάδιο της αναγκαστικής εκτελέσεως με δραστήριο και έμπειρο δικαστικό κλητήρα – συνεργάτη του Δικηγόρου σας.
Αν έχετε στα χέρια σας ακάλυπτη επιταγή και δεν κινηθείτε άμεσα, θα χάσετε την προθεσμία των 6 μηνών για την έκδοση διαταγής προς πληρωμή, πράγμα που θα δυσχεράνει και το έργο του Δικηγόρου σας να κατοχυρώσει νομικώς την απαίτησή σας και να εξασφαλίσει την πραγματική ικανοποίησή ταύτης.
Η ταχύτερη διαδικασία για τη διασφάλιση της απαιτήσεώς σας και την ικανοποίησή της είναι η έκδοση διαταγής πληρωμής. Γι αυτόν ακριβώς το λόγο θα πρέπει έστω να ανατρέξετε άμεσα στη συμβουλή του Δικηγόρου σας και να μην αφήσετε να περάσει άπρακτα ο καιρός, είτε ελπίζοντας στην εκούσια πληρωμή από τον οφειλέτη σας , είτε (όπως τις περισσότερες φορές συμβαίνει) πιστεύοντας ότι δεν υπάρχει τρόπος να εισπράξετε τα οφειλόμενά σας.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι και αρκετές νομικές δυνατότητες που προσφέρονται στο στάδιο της αναγκαστικής εκτελέσεως όπως π.χ. η κατάσχεση εις χείρας τρίτου.
Όλα αυτά βεβαίως στοιχίζουν και τα έξοδα τα επιβαρύνεται ο επισπεύδων δανειστής, και γι αυτόν ακριβώς το λόγο κάθε μία υπόθεση θα πρέπει να χρήζει ξεχωριστής μελέτης και ελέγχου προτού προβούμε σε οποιαδήποτε ενέργεια και πολύ πριν επιλέξουμε τα κατάλληλα κατά περίπτωση μέσα της εκτελέσεως, ούτως ώστε να μειώσουμε το κόστος όσο αυτό είναι δυνατόν να προβλεφθεί.